Γενικά

Η Λέσβος, το τρίτο σε μέγεθος νησί της Ελλάδας, είναι το σμαράγδι του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Μόλις 5 μίλια από τα  Μικρασιατικά Παράλια, βόρια της Χίου και νότια της Λήμνου είναι ένα νησί εκπληκτικής ομορφιάς που θα σας μαγέψει με τα μυστηριώδη δάση του, τις δαντελωτές ακτές του, τα υπέροχα ηλιοβασιλέματα και τις καταπράσινες πλαγιές του. Η Λέσβος είναι πασίγνωστη για τα πολλά διαφορετικά είδη χλωρίδας και πανίδας που φιλοξενεί. Το ήπιο κλίμα, τα ποταμάκια, οι θερμές πηγές, όλα συντελούν στη διατήρηση της οργιώδους βλάστησης. Βουνά κατάφυτα με πευκοδάση κι ασημοπράσινους ελαιώνες εναλλάσσονται με περιοχές καλυμμένες με ηφαιστειογενή πετρώματα που θυμίζουν σεληνιακό τοπίο. Εδώ, ανάμεσα στο Σίγρι και την Ερεσσό βρίσκεται το υπέροχο Απολιθωμένο Δάσος με τ’ αναρίθμητα ευρήματα του καθώς επίσης και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Σιγρίου.

Η Λέσβος, όπως παρουσιάζεται μέσα απ’τους αιώνες και την χιλιετή ιστορία της, την πληθώρα των ποιητών, μουσικών, φιλοσόφων και νομοθετών της είναι ένας τόπος γεμάτος παράδοση με πλούσια κουλτούρα και ιστορία. Εδώ γεννήθηκαν και δημιούργησαν  μεγάλοι ποιητές, συγγραφείς και ζωγράφοι από την αρχαιότητα εώς σήμερα όπως οι Λυρικοί Αλκαίος και Σαπφώ, ο κιθαρωδός Αρίων ο Μηθυμναίος, ο Θεόφραστος, ο Περίανδρος, ο Ιστορικός Μυρτίλος, ο αστρονόμος Ματρικέττας, αλλά και οι σύγχρονοι Αργύρης Εφταλιώτης, Στρατής Μυριβήλης, Ηλίας Βενέζης κι ο ζωγράφος Θεόφιλος.

 

Σ’ αυτό το ειδυλλιακό και μυστηριακό τοπίο εμπνεύστηκε ο Λόγγος τον 3ο μ.Χ αιώνα το βουκολικό του μυθιστόρημα «Δάφνις και Χλόη» που με τη σειρά του ενέπνευσε πολλούς ζωγράφους, γλύπτες και συγγραφείς ανά τους αιώνες αλλά και τον διάσημο μουσουργό Μωρίς Ραβέλ ο οποίος συνέθεσε το ομώνυμο μπαλέτο που ανέβηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι το 1912 με τον μεγάλο χορευτή Νιζίνσκι.
Η Λέσβος είναι το ιδανικό μέρος διακοπών για όποιον θέλει να συνδυάσει ξεκούραση και ήρεμη εργασία.  Αμέτρητες παραλίες με βότσαλο ή άμμο, απομονωμένες αγκαλιές και κολπίσκοι με πρόσβαση μόνο από τη θάλασσα δημιουργούν μια αίσθηση παραδείσιας απομόνωσης. Είναι αρκετά μεγάλο νησί με πολλές εναλλαγές επιτρέποντας στον επισκέπτη να νιώσει άνετα χωρίς την αγωνία της «νησιωτικής κλειστοφοβίας». Στη Λέσβο μπορείς να ξεχάσεις πως βρίσκεσαι σε νησί.
Τέλος ο επισκέπτης μπορεί εύκολα από εδώ να οργανώσει κάποιο ταξιδάκι στην Αρχαία Τροία ή να εξερευνήσει τα παράλια της Αρχαίας Ιωνίας.

Παραδοσιακοί Οικισμοί

ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: Η Αγία Παρασκευή βρίσκεται στα βορειοδυτικά της Λέσβου .Πήρε τ’ όνομα της από την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής που βρέθηκε σε μια σπηλιά. Είναι γνωστή για την γιορτή του Ταύρου (τέλος Ιουνίου-αρχές Ιουλίου) κατά την οποία τελούνται ζωοθυσίες. Ξεχωρίζει για τα μοναδικά στην Ελλάδα ερείπια δύο αρχαϊκών ναών Αιολικού ρυθμού (8ος –6ος ) στην περιοχή Κλοπέδη καθώς επίσης και για το Ιωνικού ρυθμού Ιερό των Μέσων που ήταν αφιερωμένο στους  θεούς Δία, Ήρα και Διόνυσο, το οποίο είναι αρχαιολογικός χώρος οργανομένος κι επισκέψιμος κάθε μέρα εκτός Δευτέρας όλο το χρόνο. Επίσης ενδιαφέρον είναι το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου (ΜΒΕΛ) στο χώρο του παλαιού κοινοτικού ελαιοτριβείου όπου μπορείτε να δείτε την εξέλιξη της διαδικασίας παραγωγής ελαιολάδου από τον παλιό παραδοσιακό χειροκίνητο τρόπο εώς την αυτοματοποίηση της.

ΑΓΙΑΣΟΣ: Η Αγιάσος είναι παραδοσιακός οικισμός χτισμένος στις παριφές του όρους Όλυμπος με 500μ. υψόμετρο και 2.650 κατοίκους. Απέχει μόλις 28 Χλμ από τη Μυτιλήνη και περιβάλεται από οργιώδη βλάστηση, πευκοδάση, καστανιώνες καρυόνες και ελαιώνες.
Σύμφωνα με την παράδοση δημιουργήθηκε στη θέση που έφτιαξε τη σκήτη του ο ιερομόναχος Αγάθων που ήρθε το 802 μ.Χ  από τα Ιεροσόλυμα φέρνοντας μαζί του το Εικόνισμα της Παναγίας «Αγία Σιών» που φιλοτέχνησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Το 1170 χτίστικε η πρώτη εκκλησία-μοναστήρι γύρω από την οποία αναπτύχθηκε σταδιακά ο οικισμός. Το 1894 κι ενώ ήταν ακόμη υπό Τουρκική Κυριαρχία στην Αγιάσο δημιουργήθηκε ο πολιτιστικός σύλλογος «Αναγνωστήριο Ανάπτυξης». Σήμερα διατηρεί πλούσια βιβλιοθήκη, Λαογραφικό μουσείο, θέατρο κι ένα δραστήριο σύλλογο που προσπαθεί να συνεχίσει την παράδοση.
Κύριες πηγές εισοδήματος είναι η ελαιοκαλλιέργεια και η συγκομιδή φρούτων (κάστανα, καρύδια, κεράσια κλπ). Υπάρχουν επίσης κεραμίστες, υφάντρες και ξυλογλύπτες, τεχνίτες που με μεράκι δημιουργούν πραγματικά έργα τέχνης. Σημαντικός πόλος έλξης είναι η γιορτές του Κάστανου και του Κερασιού, το Πανηγύρι της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο καθώς επίσης και το Καρναβάλι όπου παρουσιάζονται άρματα με μικρά κωμικά θεατρικά σε ντοπιολαλιά.

ΓΕΡΑ: Ο Δήμος Γέρας βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά του Κόλπου της Γέρας. Καλύπτει μια έκταση 86.350  τετρ.χιλ. με πληθυσμό 6.985. Η έδρα του Δήμου είναι το χωριό Παππάδος (1510). Περιλαμβάνει επίσης τα χωριά Σκόπελος όπου αξίζει να επισκεφθείτε την εκκλησία των Ταξιαρχών, Παλαιόκηπος, Μεσαγρός όπου υπάρχει παλιό τζαμί και Πέραμα. Ακρογιαλιές έχουν οι περιοχές Ευρειακή, Χαλατσές, Πύργος και Αυλώνας.

ΕΡΕΣΟΣ: Ο Δήμος Ερεσού-Αντίσσης βρίσκεται στο δυτικότερο άκρο του νησιού. Είναι ο μεγαλύτερος Δήμος με έκταση 290.947 τετρ.χιλ. και πληθυσμό 5530 κατοίκους. Η έδρα του Δήμου είναι η Ερεσός, ένα μέρος που μαγεύει τον επισκέπτη με την ομορφιά και τη γραφικότητα του. Στην αρχαιότητα ήταν πολύ ανεπτυγμένη κι αυτό αποδεικνύεται από τα μνημεία που βρίσκονται εκεί. Στο Ξώκαστρο μπορείτε να δείτε την αρχαία πόλη, στη «Μιναύρα» το ναό της Αθηνάς και στη Βίγλα την προελληνική πύλη. Επίσης πολλά σημαντικά εκθέματα  θα θαυμάσετε στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Η Σκάλα της Ερεσού είναι το επίνειο της περιοχής με μεγάλη αμμώδη παραλία και πολλά εστιατόρια και καφετέριες για μπανάκι και χαλάρωση. Οι υπόλοιποι οικισμοί του Δήμου είναι η Άντισσα, το Σίγρι, ο Μεσότοπος με το επίνειό του Ταβάρι για ούζο και κολύμπι και η Βατούσα, ένας ζωντανός πίνακας ζωγραφικής.

ΣΙΓΡΙ: Επόμενος προορισμός είναι το Σίγρι με το Κάστρο του τις ψαροταβέρνες του αλλά και το μοναδικής ομορφιάς και σπουδαιότητας «Απολιθωμένο Δάσος» του και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του. Αν και η ύπαρξη απολιθωμάτων δεν είναι κάτι τόσο σπάνιο, στο Σίγρι εντυπωσιάζει το πλήθος των δέντρων, το μέγεθος τους και η ξεκάθαρη διαγραφή των λεπτομερειών τους. Κάτι παρόμοιο υπάρχει στην Αριζόνα των ΗΠΑ αλλά είναι πολύ μικρότερο σε μέγεθος και όχι τόσο σημαντικό.

ΑΝΤΙΣΣΑ: Η Άντισσα είναι ο επόμενος σε μέγεθος οικισμός του Δήμου Ερεσσού-Αντίσσης με 900 κατοίκους. Εκεί σώζονται κάποια από τα σημαντικότερα ερείπια αρχαίας πόλης, της Αρχαίας Άντισσας. Αξίζει να επισκεφθείτε το μοναστήρι του Υψηλού που εκτός από τη εκπληκτική θέα έχει να επιδείξει ένα μουσείο με σημαντικά εκκλησιαστικά κειμήλια και τα άμφια του Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης , Γρηγορίου του Ε΄. Στην περιοχή υπάρχουν πολλές παραλίες για κολύμπι όπως ο Γαβαθάς, τα Λάμψαρνα και ο Κάμπος.

ΕΥΕΡΓΕΤΟΥΛΑΣ: Ο Δήμος Ευεργέτουλα βρίσκεται στην Ανατολική εσωτερική πλευρά του νησιού στον κόλπο της Γέρας με έκταση 88.866 τετρ.χιλ. και πληθυσμό 3336 κατοίκους. Η έδρα του Δήμου είναι η Συκούντα με 346 κατοίκους. Μεγαλύτεροι οικισμοί είναι το Ίππειος, το Κάτω Τρίτος, τα Κεραμιά και ο Ασώματος.

ΚΑΛΛΟΝΗ: Ο Δήμος Καλλονής βρίσκεται κεντροδυτικά στο νησί. Είναι ο δεύτερος σε μέγεθος δήμος του νησιού με έκταση 241.946 τετρ.χιλ. και 8.194 κατοίκους. Έδρα του Δήμου είναι η Καλλονή που βρίσκεται 40χιλ. βορειοδυτικά της Μυτιλήνης και έχει πληθυσμό 1732 κατοίκους. Στην περιοχή της Καλλονής συναντάμε δυο πολύ σημαντικά μοναστήρια, τη Μονή Λειμώνος με αξιόλογο Λαογραφικό Μουσείο και Βιβλιοθήκη με σπάνια βιβλία και έγγραφα από τους Βυζαντινούς Χρόνους και την Τουρκοκρατία καθώς επίσης και το γυναικείο βυζαντινό μοναστήρι της Μυρσινιώτισσας. Σε πολλά σημεία υπάρχουν ερείπια από αρχαία οικήματα, τάφοι και κάστρα. Η περιοχή φημίζεται για τις Σαρδέλες της που αλιεύονται στον Κόλπο της Καλλονής, παστώνονται και πωλούνται στις ψαροταβέρνες της Σκάλας Καλλονής και της υπόλοιπης Λέσβου ως ο απόλυτος Ουζομεζές.
Οι υπόλοιποι οικισμοί του Δήμου είναι η Άγρα με την παραγωγή νοστιμότατων τυριών, τα Παράκοιλα με τους πορτοκαλεώνες, τα Δάφια, ηΦίλια, το Σκαλοχώρι, η Ανεμώτια και το Κεράμι.

ΛΟΥΤΡΟΠΟΛΗ  ΘΕΡΜΗΣ: Η Λουτρόπολη Θερμής βρίσκεται στο κέντρο της ανατολικής ακτογραμμής της Λέσβου. Είναι ένας Δήμος με έκταση 79.468 τετρ.χιλ.και 3809 κατοίκους.  Έδρα του Δήμου είναι η Θερμή με 912 κατοίκους. Το στοιχείο που κυριαρχεί είναι η ύπαρξη ιαματικών πηγών. Αξίζει επίσης να επισκεφθείτε το μοναστήρι του Αγίου Ραφαήλ και το εκκλησάκι της Παναγίας της Φανερωμένης με έργα του Θεόφιλου. Άλλοι οικισμοί του Δήμου είναι η Πηγή, η Κόμη, τα Μιστεγνά και οι Νέες Κυδονίες.

ΜΑΝΤΑΜΑΔΟΣ: Ο Δήμος Μανταμάδου βρίσκεται στη βορειοανατολική γωνιά του νησιού. Έχει έκταση 122.435 τετρ.χιλ. και 3.210 κατοίκους. Η έδρα του Δήμου είναι ο Μανταμάδος με 1.156 κατοίκους. Το όνομα του πιθανόν να το πήρε από τα βοοειδή (μαντάδες) που εκτρέφονται στην περιοχή. Ο οικισμός είναι γνωστός για τα γευστικότατα γαλακτοκομικά προϊόντα του (πρόβειο γιαούρτι, τυριά) που μπορείτε να βρείτε στο πρατήριο του Γαλακτοκομικού Συνεταιρισμού και τα υπέροχα κεραμικά από ντόπιους κεραμίστες. Αξίζει να επισκεφθείτε το μοναστήρι των Ταξιαρχών. Ο Ταξιάρχης είναι ο προστάτης του νησιού και στο μοναστήρι θα βρείτε την εικόνα του Αγίου. Η παράδοση λέει ότι στο μοναστήρι επιτέθηκαν Σαρακηνοί και σκότωσαν όλους του μοναχούς εκτός από ένα νεαρό που είχε προλάβει να κρυφτεί. Τους Σαρακηνούς καταδίωξε ένας άγγελος με ρομφαία. Ο μοναχός που επέζησε προσπάθησε να φτιάξει το πρόσωπο του σωτήρα του μοναστηριού από το χώμα και το αίμα των νεκρών μοναχών. Είναι το μοναδικό ανάγληφο εικόνισμα που λατρεύεται απότην ορθόδοξη ελληνική εκκλησία.
Άλλοι σημαντικοί οικισμοί του Δήμου είναι η Κάπη με τους παραδοσιακούς μουσικούς της, η Πελόπη που πήρε τ’όνομά της από το βασιλιά Πέλοπα που πέρασε από εκεί και η Κλειώ που πήρε τ’όνομά της από τη Μούσα Κλειώ, προστάτιδα της Ιστορίας και της Ρητορικής. Κοντά στον οικισμό υπάρχουν παραλίες όπου μπορείτε να κολυμπήσετε όπως ο Άγιος Στέφανος, ο Ασπροπόταμος, η Πεδή και τα Τσόνια.

ΜΥΤΙΛΗΝΗ: Η Μυτιλήνη είναι η πρωτεύουσα του νησιού με πληθυσμό 27.247. Περιβάλλεται από αγροτικές εκτάσεις και βουνά. Τα μνημεία που είναι σπαρμένα στην πόλη μαρτυρούν την ένδοξη ιστορία της. Σημαντικότερο όλων είναι το Κάστρο της που δεσπόζει στην περιοχή της Επάνω Σκάλας. Χτίστικε από τον αυτοκράτορα  Ιουστινιανό και μέσα του βρίσκεται η οικία των Γατελούζων. Στον Φραγκίσκο Γατελούζο δόθηκε η Λέσβος ως προίκα μετά το γάμο του με την Μαρία Παλαιολόγου, αδερφή του αυτοκράτορα Ιωάννη Παλαιολόγου. Άλλα σημαντικά μνημεία είναι το αρχαίο θέατρο, η ρωμαϊκή έπαυλη με ψηφιδωτές παραστάσεις από κωμωδίες του Μαίνανδρου, το Ρωμαϊκό σπίτι, το Γενί Τζαμί και το αρχαίο Ρωμαϊκό υδραγωγείο στον κοντινό οικισμό της Μόριας. Πολλά είναι τα Νεοκλασσικά κτίρια που στολίζουν την πόλη και αναδεικνύουν  την εξαιρετική οικονομική της ανάπτυξη κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Η εκκλησία του Αγίου Θεράπωντα και η Μητρόπολη  με τη διαφορετική αρχιτεκτονική τους και τη μεγαλόπρεπη παρουσία τους είναι δύο σημαντικά αξιοθέατα της πόλης. Μουσεία της περιοχής που πραγματικά αξίζει να επισκεφθείτε είναι το Αρχαιολογικό, το Βυζαντινό και το Μουσείο Θεόφιλου- με έργα του ζωγράφου-Μοντέρνας Τέχνης. Για πληροφορίες λαογραφικής φύσης θα επισκεφθείτε το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης. Η αγορά της πόλης απαρτίζεται από εμπορικά κατασταστήματα όπου μπορείτε να βρείτε ότι θέλετε αλλά και καφετέριες, μπαράκια και εστιατόρια για όλες τις ώρες της ημέρας.

ΠΕΤΡΑ: Σε απόσταση 55 χλμ από τη Μυτιλήνη βρίσκεται ο Δήμος Πέτρας με έδρα την Πέτρα.
Το στοιχείο που δεσπόζει στην περιοχή είναι ο μακρόστενος ψηλός βράχος(40μ.) με την εκκλησία της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας στην κορυφή. Θα φτάσετε ανεβαίνοντας τα 114, σκαλισμένα στο βράχο, σκαλοπάτια. Αξίζει να επισκεφθείτε την εκκλησία του Αγίου Νικολάου κάτω από το γέρικο πλάτανο στο κέντρο της αγοράς. Είναι διατηρητέα μονόκλιτη βασιλική με τρία στρώματα τοιχογραφιών εκ των οποίων οι παλαιότερες χρονολογούνται από το 16ο αιώνα. Άλλο αξιοθέατο είναι το σπίτι της Βαρελτζίδαινας, που χτίστικε το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα σε δυτικομακεδονικό ρυθμό κι εσωτερικά είναι διακοσμημένο με υπέροχες τοιχογραφίες και ξυλόγλυπτα. Στο ναό του Αγίου Γεωργίου κάτω από τον Βράχο της Παναγίας λειτουργεί Εκκλησιαστικό Μουσείο με πολύτιμα εκθέματα. Η Τσιχράντα, τ’Αμπέλια και η Άναξος είναι όμορφες παραλιές της περιοχής για κολύμπι.
Κοντά στον οικισμό Λαφιώνα, στο δρόμο προς τη Μυτιλήνη, βρίσκεται το εγκαταλειμένο χωριουδάκι του Κλαπάδου που υπήρξε πεδίο των τελευταίων νικηφόρων μαχών των Ελληνικών στρατευμάτων κατά των Τουρκικών τον Δεκέμβριο του 1912 για την απελευθέρωση της Λέσβου. Μερικά χιλιόμετρα πιο πέρα βρίσκεται ο οικισμός της  Στύψης με τον ελαιουργικό συνεταιρισμό που παράγει το φημισμένο ελαιόλαδο Στύψης. Δύο χιλ. ανατολικά της Στύψης βρίσκεται τοΥψηλομέτωπο όπου αξίζει να επισκεφθείτε την πηγή Ασλάνη με τα κρυστάλινα νερά και τα θεόρατα πλατάνια.

ΠΛΩΜΑΡΙ: Ο Δήμος Πλωμαρίου έχει έκταση 122.452 τετρ.χιλ. και βρίσκεται στα νότια του νησιού. Έδρα του Δήμου είναι το Πλωμάρι που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη της Λέσβου. Τα ελαιοτριβεία παραγωγής βιολογικού ελαιολάδου, τα σαπωνοποιία, τα παλαιά αποστακτήρια ούζου καθώς και η όμορφη τοποθεσία του καθιστούν το Πλωμάρι χώρο που αξίζει να επισκεφθείτε. Το πολιτιστικό κέντρο, η Λαογραφική Συλλογή και το Εκκλησιαστικό μουσείο αποτελούν δείκτες για το υψηλό πολιτιστικό επίπεδο της περιοχής. Πανέμορφο είναι το εκκλησάκι της Παναγιάς της Κρυφής, που βρίσκεται σε σπηλιά και θα φτάσετε σ’ αυτό με βάρκα. Παραδοσιακοί οικισμοί που ανήκουν στο Δήμο και αξίζει να τους επισκεφθείτε για να θαυμάσετε την παραδοσιακή αρχιτεκτονική τους και την υπέροχη  βλάστηση που τα περιβάλλει είναι το Μεγαλοχώρι, το Ακράσι, η Πλαγιά και το Παλαιοχώρι. Η περιοχή έχει παραλίες απίστευτης ομορφιάς όπως το Αμμουδέλι, ο Άγιος  Ισίδωρος, η Μελίντα και η Δρότα.

ΠΟΛΙΧΝΙΤΟΣ: Ο Δήμος Πολιχνίτου βρίσκεται στο νότιο μέρος της Λέσβου πάνω στον Κόλπο της Καλλονής. Έχει έκταση 172.629 τετρ.χιλ. και πληθυσμό 5.288 κατοίκους. Έδρα του Δήμου είναι ο Πολιχνίτος με 2.763 κατοίκους. Το όνομά του σημαίνει πολλά ίχνη από τα πολλά χωριουδάκια που τον απότελούσαν από την αρχαιότητα και αναγκάστηκαν να μετοικίσουν στη σημερινή τοποθεσία, μακριά από τη θάλασσα εξαιτίας των Σαρακηνών πειρατών. Σημαντικά αξιοθέατα είναι το Λαογραφικό Μουσείο και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, πλούσιο σε απολιθώματα  χλωρίδας και πανίδας της περιοχής από τα προϊστορικά χρόνια. Οι υπόλοιποι παραδοσιακοί οικισμοί του Δήμου είναι η Βρίσσα, τα Βασιλικά, το Λισβόρι με τις Θερμές Ιαματικές Πηγές και την παραγωγή Γλυκάνυσου- απαραίτητου συστατικού στην παραγωγή ούζου, η Σκάλα Πολυχνίτου, ο Σταυρός, η Νυφίδα και τα Βατερά που είναι και υπέροχες παραλίες για κολύμπι.
Τέλος για τους φυσιολάτρες και τους παρατηρητές πουλιών, οι υδροβιότοποι του Κόλπου Καλλονής και του Αλμυροπόταμου είναι τόποι μοναδικής φυσικής ομορφιάς που αξίζουν ιδιάιτερης προσοχής.

Ιστορία – Πολιτισμός

Το Ανατολικό Αιγαίο ήταν πάντα μια από τις κοιτίδες της ανθρωπότητας . Ο Homo Erectus καθώς και ο άνθρωπος του Νεάντερταλ (Homo Sapiens Neanderthalensis) εγκαταστάθηκαν στα παράλια και τα νησιά αυτής της προικισμένης από τη φύση περιοχής από πολύ νωρίς. Στο τέλος της Νεολιθικής Εποχής (2000 BC) η Ανατολική Μεσόγειος ήταν πυκνοκατοικημένη σε σχέση με τα πληθυσμιακά επίπεδα εκείνης της εποχής. Οι κάτοικοι είχαν κοινά φυλετικά στοιχεία γι’αυτό ονομάστηκαν «Μεσόγειοι» και θεωρούνται οι αυτόχθονες της περιοχής. Οι παλαιότεροι οικισμοί του νησιού ανασκάφθηκαν από τον W.Lamb στην περιοχή της Θερμής. Είναι 5 οικισμοί χτισμένοι ο ένας πάνω στα ερείπια του άλλου και χρονολογούνται από το 3200 εώς το 2400 π.Χ. Είναι σύγχρονοι των ευρυμάτων της Τροίας Ι και ΙΙ. Μόνο ο τελευταίος οικισμός έχει ίχνη τοιχών.
Η επόμενη χιλιετία θεωρείται σκοτεινή περίοδος για τη Λέσβο επειδή δεν υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα ή λογοτεχνικές αναφορές. Φυσικά οι ανασκαφές βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο και κανείς δεν ξέρει τι ανακαλύψεις επιφυλλάσει το μέλλον. Η επόμενη αλλαγή που έχουμε στο χώρο της Λέσβου είναι η εμφάνιση των Μυκηναίων το 1400 π.Χ. Είναι η περίοδος της πολιορκείας και πτώσης της Ομηρικής Τροίας. Παρόλα τα στοιχεία της παρουσίας τους δεν φαίνεται να υπήρξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον από την πλευρά τους για μόνιμο εποικισμό του νησιού. Ο μύθος λέει ότι αρχικά εγκαταστάθηκαν στο νησί Αργείοι με αρχηγό τον Ξάνθο και τους ακολούθησαν Αχαιοί από τον Ολένο της Αχαϊας με αρχηγό το Μάκαρα. Παρόλη όμως την επιρροή των αποικιστών οι αυτόχθονες κάτοικοι διατήρησαν τον πολιτισμό και την παράδοση τους.

Περί το 800 π.Χ Αιολίς Έλληνες από τη Θεσσαλία έφθασαν στη Λέσβο και δημιούργησαν αποικίες στο νησί και τα Μικρασιατικά Παράλια κι ονόμασαν την περιοχή Αιολία.. Ο μύθος λέει ότι ο πρώτος Αίολος βασιλιάς του νησιού ήταν ο Λέσβος, γιος του Λαπίθη, βασιλιά της Θεσσαλίας και εγγονός του Αιόλου. Παντρεύτηκε τη Μήθυμνα, μια από τις 5 κόρες του βασιλιά του νησιού, Μάκαρα,.ο οποίος καταγόταν από τους Αχαιούς. Εκείνος με τη σειρά του ονόμασε το νησί Λέσβο προς τιμή του γαμπρού του. Αυτή ήταν και η τελική ονομασία του νησιού που κατά το παρελθόν ήταν γνωστό με διάφορα ονόματα όπως Αιθιόπη, Ίσσα, Μακαρία, Μιτωνίς, Πελασγία, Ιμερτή και Λασία. Ο Λέσβος με τη σειρά του για να τιμήσει τον πεθερό του και τα αδέρφια της συζύγου του έδωσε  στις σημαντικότερες πόλεις του νησιού τα ονόματά τους: Μήθυμνα, Μυτιλήνη, Άντισσα, Ίσσα, Αρίσβη, Ερεσσό. Η αποίκηση έγινε ειρηνικά και το νησί έγινε γνωστό ως Αιολική Γη. Επικράτησε η Αιολική Διάλεκτος που ήταν ένα μείγμα της Θεσσαλικής και Ιωνικής διαλέκτου.

Στο τέλος της Αρχαϊκής περιόδου η Λέσβος απέκτησε μεγάλη δύναμη κυρίως λόγω της ναυτηλίας της. Τον 6ο π.Χ αιώνα έκλεισε συμφωνία φιλίας με τον Πέρση βασιλιά Κροίσο και πήγε προσωρινά με το μέρος των Περσών κι ενάντια στις άλλες Ελληνικές πόλεις. Αργότερα ο Πέρσης βασιλιάς Κύρος τους υποχρέωσε να υπογράψουν συνθήκη κατά την οποία συμφωνούσαν να του πληρώνουν φόρους και να στέλνουν στρατεύματα στις εκστρατείες του. Στο τέλος του ίδιου αιώνα οι Πέρσες έκαναν διοικητή της Λέσβου τον Έξαντρο από την Κω. Το 499 π.Χ οι Λέσβιοι εξεγέρθηκαν και τον σκότωσαν.Το 494 π.Χ μετά την Ναυμαχία της Λάδης όπου νίκησαν οι Πέρσες αποβιβάστηκε στο νησί ο Ιστιαίος που προκάλεσε μεγάλες καταστροφές.
Οι Πέρσες τελικά νικήθηκαν στη μάχη της Μικάλης και η Λέσβος εισήλθε στην Αθηναϊκή Συμμαχία το 477π.Χ από την οποία έφυγε το 428 π.Χ και τάχθηκε με το μέρος των Λακεδαιμονίων. Ένα χρόνο αργότερα οι Αθηναίοι έγιναν κύριοι του νησιού και τιμώρησαν πολύ σκληρά τους αποστάτες χωρίζοντας τη χώρα σε κλήρους που μοιράστηκαν σε Αθηναίους κληρούχους. Από την κατάσταση αυτή επιχείρησαν οι Λέσβιοι ν’απαλλαγούν το 412π.Χ χωρίς επιτυχία . Αργότερα το διάστημα 405-406π.Χ εγκαταστάθηκε στη Λέσβο δεκαρχία.

Το 334 π.Χ το νησί συνθηκολόγησε με το Μέγα Αλέξανδρο, το 264 π.Χ πέρασε στη δικαιοδοσία των Πτολεμαίων και στις αρχές του 2ου μ.Χ αιώνα καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους.  Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους παρότι ήταν κομμάτι της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας δέχθηκε πολλές επιθέσεις: από τους Σλάβους το 821μ.Χ, από τους Σαρακηνούς το 881 και το 1055 μ.Χ, από τους Βενετούς το 1128 και το 13 μ.Χ αιώνα από τους Καταλανούς πειρατές. Το 1204 οι Φράγκοι κατέλαβαν τη Λέσβο και την παρέδωσαν στο Βαλδουϊνο τον Α΄. Το 1224 καταλήφθηκε από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Γ΄Βατάτζη και το 1260 προσαρτήθηκε ξανά στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Αυτή ήταν η εποχή που οι πρώτοι Γενουάτες εγκαταστάθηκαν στη Λέσβο με μια ειδική συνθήκη που τους παρείχε ορισμένα εμπορικά προνόμια. Το 1355 το νησί δόθηκε ως προίκα στο Γενοβέζο Φραγκίσκο Γατελούζο ο οποίος παντρεύτηκε την αδερφή του αυτοκράτορα Ιωάννη Ε΄Παλαιολόγου, Μαρία Παλαιολόγου. Η κυριαρχία των Γατελούζων διαλύθηκε σταδιακά από τους Τούρκους που κατέλαβαν τη Λέσβο το 1462. Το νησί ανέκτησε την ελευθερία του το 1912.